IV ÖZET Yüksek Lisans Tezi KENTSEL HAVA KİRLİLİ?İNİN KARBONAT YAPIT ASLI TARİHİ YAPILAR ÜZERİNDEKİ ETKİSELİRİNİN İNCELENMESİ Lokman TECER Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilimdalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Orhan CERİT Bu çalışmada Sivas kentindeki hava kirliliğinin, kentin tarihi yapılan üzerine etkileri araştırılmıştır Bu kapsamda kentin çeşitli yerlerindeki tarihi yapılardan 15 kayaç örneği ve yine kentin 8 ayrı noktasından 1994-1995 kış döneminde 6 ay süreyle yağış suyu örnekleri alınarak incelenmiştir. Ayrıca aynı dönem için kentin hava kirliliği ve meteorolojik koşullar ile ilişkileri de incelenmiştir. Kentin yağış sulan, kış döneminde asidik özellik kazanmakta olup Aralık 1994-Ocak 1995 aylannda pH değerleri 3.78-4.53 arasında değişmektedir. Kayaç örneklerinde asidik çözeltiler etkisiyle madde kayıpları ve yüzey korozyonu etkileri incelenmiş olup, örneklerde, 4.5 pH değerinde asidik çözelti etkisinde laboratuvar koşullarında 24 saatlik etkileşim sonucunda %l-%4 arasında madde kaybı ve %2-%194 arasında yüzey korrozyonu gelişmiştir. Ayrıca SO2 kirliliğinin kayaçlarda jips oluşumuna neden olduğu belirlenmiştir. Kayaçlarda asidik yağışların neden olduğu söz konusu kimyasal bozunum, korozyon ve jips oluşumu, yapı malzemesinin (kireçtaşı, traverten) mekanik dayanımını etkilediği kadar genel estetik görünümünü de etkilemektedir. Anahtar Kelimeler: Şehirsel hava kirliliğinin etkileri, Bina taşlarının bozunumu, madde kaybı, yüzey korrozyonu, Asit yağmuru, Yağış karakteristikleri.
Yazarlar: Lokman Tecer
Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü